Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma

Yasanın öngördüğü özel boşanma sebeplerinden birisi de akıl hastalığı sebebiyle boşanmadır. Türk Medeni Kanunu madde 165'te "Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hale gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir." denilmektedir.

Bu kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere eşlerden birinde akıl hastalığı bulunması durumunda diğer eşin boşanma talep etmesi mümkün kılınmış, ancak bu boşanma çeşitli koşulların varlığına bağlanmıştır.

1. Eşlerden birinin akıl hastası olması gerekir.

Kanunda belirli bir akıl hastalığı belirtilmemiş, "akıl hastası" şeklinde genel bir ifade kullanılmıştır. Buna dayanarak her türlü akıl hastalığında boşanmanın gerçekleşebileceğini düşünmek doğru değildir. Ancak evliliği sürdürülemez hale getiren, diğer eş için müşterek hayatı çekilmez kılan bir akıl hastalığının bulunması söz konusuysa bu yola başvurulabilir.

Ağır olmayan akıl hastalıkları için bu sebepten boşanma yoluna başvurulamayacağı gibi, ne kadar ağır olursa olsun akıl hastalığı olmayan (kanser, siroz, vs) diğer hastalıklar içinde bu kanun maddesine dayanılamaz.

2. Akıl hastalığının diğer eş için ortak hayatı çekilmez hale getirmesi gereklidir.

3. Akıl hastalığının iyileşmeyeceği, geçici olmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmelidir.

"Akıl hastalığı sebebiyle ( TMK m. 165) boşanmaya karar verilebilmesi için, akıl hastalığının ortak hayatı diğer eş için çekilmez hale getirmesi ve hastalığın geçmesine olanak bulunmadığının resmi sağlık kurulu raporuyla tespit edilmesi şarttır." Yargıtay 2. HD, 2018/3075 E., 2018/7120 K.

Akıl hastalığından kaynaklanan olaylara dayanarak genel sebeplerle (evlilik birliğinin temelden sarsılması, şiddetli geçimsizlik gibi) boşanma davası açılamaz. Böylesi bir durumda akıl hastalığı bulunan eşin eylemleri iradi olmadığından boşanma davası mahkemece reddedilir.

"... davalı erkeğin akıl hastalığı nedeniyle Türk Medeni Kanunu'nun 405. maddesi gereği kısıtlanarak kendisine vasi atandığı anlaşılmaktadır. Davacı kadın tarafından akıl hastalığına dayalı (TMK m. 165) olarak açılmış bir dava bulunmamaktadır. Davalı erkeğin hareketleri iradi olmadığından, kusur yüklenemez ve Türk Medeni Kanunu'nun 166/1. maddesine dayalı "evlilik birliğinin sarsılması" hukuki sebebine dayanılarak boşanmaya karar verilemez." Yargıtay 2. HD, 2019/8244 E., 2020/112 K.

Akıl hastalığı sebebine dayanarak açılan davalarda davacı haklı bulunup boşanmaya karar verilse bile, eşin bu hastalığından kaynaklanan tutum ve davranışları iradi olmadığından diğer eş lehine maddi veya manevi tazminata hükmolunamaz.

"Dava TMK m. 165 uyarınca açılan akıl hastalığı hukuki sebebine dayalıdır. Dosyadaki belgelerden, davalı erkeğin akıl hastası olduğu ve kısıtlandığı anlaşılmaktadır. Akıl hastası olan erkeğin hareketleri iradi olmadığından, kendisine kusur yüklenemez. Erkeğe kusur yüklenemeyeceğinden davacı kadın yararına maddi-manevi tazminata da hükmedilemez." Yargıtay 2. HD 2016/21327 E., 2018/8948 K.

TMK madde 165 kapsamında boşanma davasını ancak akıl hastalığı bulunmayan eş açabilir. Bu sebebe dayanarak akıl hastalığı olan eşin boşanma davası açma imkanı yoktur.